هر گوشه‌ی نوشتن و خود نوشتن گره خورده به تغییر. ما می‌نویسیم تا دگرگون کنیم و دگرگون می‌کنیم تا بتوانیم بنویسیم. آن‌چه ما از نوشتن می‌خاهیم و نوشتن از ما می‌خاهد یکی است: تغییر.
در این مقاله به پرسش «چگونه تغییر کنیم؟» و ارتباط آن با نوشتن و خاندن و گامیدن(پیاده‌روی)، در جهتی که می‌خاهیم تغییر مثبت ایجاد کنیم، می‌پردازیم.
مثلث دگرگرد، پاسخ پرسش: «چگونه تغییر کنیم؟»
مدلی که اینجا با آن پیش میرویم مثلث «دگرگرد» است. مثلثی برای ایجاد تغییر و تحول در گوشه‌های مختلف زندگی، که سه ضلع دارد:
نوشتن(روزنگاری)
خاندن(مطالعه)
گامیدن(پیاده‌روی)
اما برگردیم به سوال اصلی. این کارها چگونه می‌تواند سبب تغییر و رشد من در زندگی شود؟
نوشتن برای تغییر
چگونه نوشتن را به فرصتی برای تغییر بدل کنیم؟
١. آزادانه بنویسیم و تغییر کنیم
آزادانه نوشتن یعنی نوشتن جریان سیال ذهن. ذهن ما در لحظه به هزار جا سرک می‌کشد. بگذاریم بکشد. از ناتمام گذاشتن یک جمله و شروع جمله‌یی دیگر، از غلط‌غلوط نوشتن و از این شاخه به آن شاخه پریدن پروا نداشته باشیم. هرآن‌چه در ذهن‌مان می‌گذرد را روی صفحه‌ی نوشتن بیاوریم.
مطالعه بیشتر: آزادنویسی چیست؟ چگونه آزادنویسی بهتری را تجربه کنیم؟
٢. بی‌وقفه بنویسیم
ده دقیقه یا یک ساعت؛ مدتی که برای نوشتن تعیین کرده‌ایم را تمامن بنویسیم. چک کردن گوشی، ورق زدن کتاب، هرچه که هست را موکول کنیم به بعد از نوشتن. ساعت نوشتن فقط و فقط ساعت نوشتن است.
٣. چگونه تغییر کنیم؟ بی‌پرده و بدون سانسور بنویسیم
چگونه تغییر کنیم؟ خودتان را برهنه دیده‌اید که بدانید کجای‌تان و چطور نیازمند تغییر است؟ آن‌قدر به سانسور آلوده شدیم که ناخودآگاه دست به سانسور می‌زنیم. خردترین و انسانی‌ترین چیزها را سانسور می‌کنیم. و با سانسور چه میماند از ما؟ هیچ.
«چه چیزی را دارم سانسور می‌کنم؟»
«از گفتن چه چیزهایی امتناع می‌کنم؟»
در لحظه‌ی نوشتن این سوال‌ها را در ذهن داشته باشیم. به عمد سعی کنیم زیادی بی‌پرده و بدون سانسور باشیم. تمرین بی‌پرده و بدون سانسور بودن کنیم.
۴. همه‌جور بنویسیم تا تغییر کنیم
شعر، داستان، نمایشنامه، مقاله؛ همه‌جوره بنویسیم و خود را محدود به یک گوشه از نوشتن نکنیم. در نوشتن هوس‌باز باشیم.
۵. نوشتن، فرصتی برای فلسفیدن
در کلْ نوشتن یعنی فلسفیدن. ما در نوشته‌های‌مان ناخودآگاه چیزها را به پرسش می‌کشیم و زیر سوال می‌بریم. از این پس اما بیایید آگاهانه‌تر برای فلسفه‌ورزی فرصت فراهم کنیم.
بهترین شروع تمرینِ پرسش‌گری است. نوشتن را پیوند بدهیم به سوال. و چه خوب که اگر وعده‌هایی از نوشتن را کامل اختصاص بدهیم به سوال نوشتن. مثلن متعهد شویم روزانه ۵٠ سوال بنویسیم.
مطالعه بیشتر: سوال‌ها چه اثری بر یادگیری ما می‌گذارند؟
۶. جزیی‌نگاری کنیم
قاتل به صحنه‌ی قتل برمی‌گردد و نویسنده به صفحه‌ی نوشتن. یک سال بعد، ده سال بعد، برای دیدن خودمان به نوشته‌های‌مان برمی‌گردیم. اما نوشته‌های ما آن‌قدر جزییات دارند که ما را به خودمان بشناسانند و روزها را پیش چشم‌مان زنده کنند؟
یادداشت‌های روزانه‌ی خود را مثل یک فیلم‌نامه، مثل یک داستان بنویسیم. با همان مقدار جزییات و دقت. و نوشتن جزییات را با خاندن نمونه‌های داستانی یاد بگیریم.
هم‌چنین بودن یک مجموعه یادداشت روزانه‌ی خوب دم‌دست‌مان به ما اشتیاق ثبت دقیق روز‌های‌مان را می‌دهد.
مطالعه بیشتر: هر روز یک داستان است | زیستن با عقل نقل
٧. اولویت‌های‌مان را پیگیری کنیم
اولویت‌ها و اهدافی داریم که نیاز است روزانه دنبال شوند. آن‌ها را در یک بازبینه(چک‌لیست) بیاوریم و روزانه در وعده‌های نوشتن از عملکرد خود گزارش بنویسیم.
مطالعه‌ی بیشتر: چگونه همیشه به موضوعات مهم فکر کنیم؟+نمونه‌ی چک‌لیست
خاندن برای تغییر
چگونه مطالعه‌ی موثر داشته باشیم؟
١. سبدی از کتاب‌ها داشته باشیم
فقط در زمینه‌ی نوشتن و نویسندگی کتاب نخانیم. به خاندن یک زمینه فقط بسنده نکنیم. سبد مطالعه‌یی داشته باشیم از گونه‌های مختلف نوشتن و هم‌چنین موضوع‌های بی‌ربط به نوشتن که علاقه‌مندِ آنهاییم.
٢. بین کتاب‌ها پرسه‌گردی کنیم
شرایطی فراهم کنیم برای قرار خود در معرض کتاب‌های نو. اگر در شهری زندگی می‌کنیم که کتاب‌فروشی‌های بزرگ دارد، برنامه‌یی داشته باشیم برای پرسه‌گردی در کتابفروشیها. اگر نه، می‌توانیم از کتابفروشیها و منبع کتاب‌های آنلاین استفاده کنیم. یکی از بهترین منبع‌ها کانال تلگرام «باشگاه ادبیات» است. با هزاران کتاب خوب و متنوع.
مطالعه بیشتر: اصول مطالعه موثر برای نویسنده‌ها | تندخوانی یا کندخوانی؟ | نکاتی دربارۀ کتاب خریدن و کتاب خواندن+معرفی کتاب
٣. چگونه تغییر کنیم؟ رونویسی کنیم
رونویسی کنیم.
و باور کنیم که یک سری رازها را فقط با رونویسی درمی‌یابیم.
۴. دوباره‌خانی کنیم
اگر ارزشمند است و از خاندنش لذت بردیم، دوباره بخانیمش.
اگر خاندیم ولی نفهمیدم چی به چی شد، دوباره بخانیم.
اگر خاندیم و پایان کتاب تازه گرفتیم چه شد، دوباره بخانیم.
اگر نکته‌یی در خودش دارد که نیاز است مدام برای‌مان یادآوری شود، دوباره بخانیم.
در هر حال، کتاب خوب را چندین و چندبار بخانیم.
مطالعه بیشتر: چگونه یک کتاب را چند بار بخوانیم؟
۵. حاشیه‌نویسی کنیم
حاشیه‌نویسی به گفت‌وگو کردن با کتاب میماند. یک‌جورهایی بازخورد دادن است. مثل این‌که به نویسنده بگویی: تو را شنیدم و حالا بگذار من برایت بگویم.
وقت نوشتن مداد دست بگیرم و با نویسنده گفت‌وگو کنیم و به جمله‌ها بازخورد بدهیم.
مطالعه بیشتر: کتاب لذت خواندن در عصر حواس‌پرتی | مرور کتاب+جملات برگزیده
۶. کلاسیک‌خانی
چه ادبیات کهن فارسی، چه ادبیات کلاسیک جهان، نیاز است بدانیم نویسندگان قبل از ما چه کرده‌اند و تا کجا پیش رفته‌اند.
فهرستی داشته باشیم از کلاسیک‌هایی که باید بخانیم و برای وقت گذراندن با هرکدام مدتی را تعیین کنیم. مثلن هر ماه یک کتاب کلاسیک خاندن.
هم‌چنین فکر نکنیم کلاسیک‌ها بسیار سخت‌خان هستند و برای خاندن‌شان آدابی خاص باید در نظر گرفت. با همان کتاب‌های کلاسیکی که داریم بیاغازیم.
٧. بلندخانی کنیم
هر گونه‌ی مطالعه، به ما فرصتی ویژه و لذتی به‌خصوص می‌دهد؛ رونویسی یک‌طور، بلندخانی طوری دیگر. با بلندبلند خاندن، موسیقی متن نویسنده را خاهیم دریافت.
گامیدن برای تغییر
چگونه با پیاده‌روی خلاق‌تر شویم؟
١. تنهایی به پیاده‌روی برویم
تنهای تنهای تنها.
٢. بی‌گوشی و آفلاین باشیم
اگر با گوشی برویم دیگر تنهای تنهای تنها نیستیم. به جهانی متصلیم که نمی‌گذارد جهانی که در آن قدم می‌زنیم را تمام و کمال تجربه کنیم.
٣. بی‌هدف بیرون بزنیم
پیاده میرویم تره‌باری سر کوچه سبزی بخریم یا بدون مقصد و فقط برای گام برداشتن و دیدن به راه می‌افتیم؟ می‌دانیم که این دوتا باهم یکی نیستند و مقصود ما دومی است.
هدف فقط پیاده‌روی است. میرویم که بگردیم.
۴. مشاهده‌گری را تمرین کنیم
حواس پنجگانه‌ی خود را فعال کنیم.
۵. یادداشت‌برداری کنیم
ایده خبر نمی‌کند. شاید آمد. از دست‌مان در برود؟ اگر ابزار ثبت کردنش فراهم نباشد که بله، می‌رود.
مطالعه بیشتر: اهمیت دفترچه یادداشت برای نویسنده‌ها
۶. چگونه تغییر کنیم؟ به خودگویی و گفته‌های درونی‌مان توجه کنیم
در آن دیگ همیشه‌جوشان دارد چه می‌جوشد؟ دیالوگ یا مونولوگ؟ چه دیالوگ یا مونولوگی؟ چه می‌گوییم؟ گیر و نگران چه هستیم؟
٧. تنوع در انتخاب مسیر
چگونه تغییر کنیم؟ همیشه از یک راه نه، این‌بار از آن ور. آن ور که پا نگذاشته‌ایم تا به حال در آن. چیزهای جدیدی خاهد داشت برای دیدن.
نویسنده: الهه نصیری
مقاله‌ی مرتبط:
هدف از نوشتن | نوشتن برای بهتر فکر کردن
برای تماشای ویدیوی زیر این مقاله شیلترفکن خودتان را فعال کنید (یا روی این لینک کلیک کنید و وارد یوتیوب مدرسه نویسندگی بشوید):