چگونه مرور کتاب بنویسیم؟
در مقاله‌ی پیش از نقد کتاب گفتیم و حالیا بناست به موضوع نوشتن مرور کتاب بپردازیم.
برای نوشتن مرور خوب و کمک‌کننده اول باید بدانیم آدم‌ها چه وقت و چرا مرور کتاب می‌خانند. باید برای‌مان روشن شود هدف مرورنویسی چیست و مخاطب یک مرور دقیقن چه انتظاری از مرورنویس دارد.
در واقع نیاز است پرسش‌های مخاطب را پیش‌بینی کنیم و در نوشته‌ی خود به آن‌ها پاسخ دهیم. در ادامه به همین موضوع می‌پردازیم.
چه‌وقت و با چه پرسش‌هایی سراغ مرور یک کتاب می‌رویم؟
۱. پیش از مطالعه: وقتی که می‌خاهیم سر درآوریم:
چی به چی است؟
موضوع کتاب چیست؟
به درد من می‌خورد؟ بخانم؟
آیا برای خاندن این کتاب نیاز به پیش‌زمینه دارم؟
برای مطالعه این کتاب چه چیزهایی را باید درنظر بگیرم؟
این کتاب را چگونه بخانم موثرتر است؟
٢. بعد از مطالعه: زمانی که خانده‌ایم و حالا می‌خاهیم بدانیم چی به چی شد. در اصل آن‌چه انتظار داریم کلیتی منسجم است از آن‌چه خانده‌ایم و دریافتن رازهایی که از چشم‌مان دور مانده. می‌خاهیم بدانیم دیگری چه نظری دارد و دریافت او چه بوده.
گام‌هایی برای نوشتن مرور کتاب
١. اول از همه حاشیه‌نویسی و یادداشت‌برداری را جدی بگیرید و وقت خاندن با کتاب به گفت‌وگو بنشینید.
٢. برای مخاطب مشخص کنید: این کتاب دقیقن به چه مسئله‌یی پاسخ می‌دهد؟ اهمیت خاندن این کتاب در چیست؟
٣. به مخاطب پرسش بدهید. وقت خاندن این کتاب باید به چه چیزی توجه کند؟ با کدام سوال پیش برود؟ از خودش بپرسد چرا این نویسنده زبان‌آور است یا پرسشش این باشد که چگونه این رمان در صحنه‌پردازی و توصیف این‌قدر محشر است؟
۴. مثال بیاورید. به‌جا و سنجیده مثال بیاورید. مثال‌ها گفته‌ی شما را روشن‌تر و مخاطب را ترغیب به خاندن می‌کنند.
۵. کتاب را با دیگر کتاب‌های این حوزه مقایسه کنید. آیا این کتاب بهترین نمونه است؟
۶. مرورهایی که قبلن برای کتاب موردنظر شما نوشته شده را بخانید. آن‌ها از چه چیزی غافل شدند؟ شما آن را بنویسید. قرار نیست همیشه از کلیات بگوییم. ویژه‌ترین ویژگی کتاب چیست؟ روی همان تمرکز کنید. مثلن تورج راهنما در یادداشتی درباره‌ی «بوف کور» هدایت می‌گوید: کمتر کسی از «فضاسازی و نقش زبان» در این رمان گفته و خودش به همین موضوع می‌پردازد.
۶. « آیا مروری که نوشته‌ام برای خودم سودمند و ترغیب‌کننده است؟» این سوال را از خودتان بپرسید. علاوه‌بر نویسنده، مخاطب هم هستید. این یک امتیاز است.
۶. مرور بخوانید. از مرورهای خوب، نوشتن مرور خوب را بیاموزید و با مرورهای بد، دریابید چه و چگونه نباید نوشت.
٧. برای نوشتن مرور کتاب یک چک‌لیست داشته باشید. در هر مرور باید به چه چیزهایی توجه داشته باشید؟ آن‌ها را در یک فهرست بیاورید و به‌مرور فهرست خود را بروزرسانی کنید.
٨. تجربه‌های خود در زمینه‌ی مرورنویسی را ثبت کنید. با ثبت آموخته‌ها، احتمال نهادی کردن آن‌ها را افزایش می‌دهید. حتا می‌توانید بخشی از تجربه‌های‌تان را با مخاطبان‌تان به‌اشتراک بگذارید.
نمونه‌یی خوب از مرورنویسی
آن بالا اشاره کردم به یادداشت «خانه‌های مخروطی» از تورج رهنما، درباره‌ی «بوف کور» صادق هدایت. می‌توانید پی‌دی‌اف این یادداشت را از این‌جا دانلود کنید و خاندن نمونه‌های خوب را از همین‌جا بیاغازید.
مطالعه‌ی بیشتر:
چگونه یک کتاب را معرفی کنیم؟
چگونه نقد کتاب بنویسیم؟
چگونه مرور کتاب بنویسیم؟
برای خاندن نمونه‌هایی از مرور و معرفی کتاب در مدرسه نویسندگی این‌جا کلیک کنید.
نویسنده: الهه نصیری
برای تماشای ویدیوی زیر این مقاله شیلترفکن خودتان را فعال کنید (یا روی این لینک کلیک کنید و وارد یوتیوب مدرسه نویسندگی بشوید):
یک پاسخ
عالی بود ممنون از توضیحاتتون