در این مقاله سعی داریم با معرفی بهترین کتاب‌های کودک‌ و نوجوان ایرانی و خارجی و نویسنده‌های مشهور این کتاب‌ها، شما را با حوزه‌ی ادبیات کودک و نوجوان بیشتر آشنا کنیم.

چرا باید ادبیات کودک و نوجوان را بشناسیم

اگر کودک و نوجوان هستید یا والدینی که با خواندن کتاب داستان در دوران کودکی و نوجوانی بزرگ شده‌اید، می‌توانید با داشتن برنامه‌ی منظم مطالعه‌ی روزانه، الگوی مناسبی برای کودک و نوجوان‌تان باشید تا آن‌ها هم مانند شما از این منبع مهم اطلاعاتی استفاده مناسب را ببرند و دوران کودکی و نوجوانی پر باری داشته باشند.

همانطور که می‌دانید، علی‌رغم پیشرفت‌های علمی و سرعت بالای تکنولوژی، هنوز کتاب جایگاه خاص خود را برای درک مفاهیم، رشد و آگاهی‌بخشی و دانش‌ علمی حفظ نموده و بهترین منبع برای بالا بردن سطح اطلاعات عمومی، مهارت‌های اجتماعی و فرهنگ‌سازی بین کودک ونوجوان و حتی بزرگسالان است.

پیشنهاد می‌شود برای آشنایی بیشتر با بهترین و پرفروش‌ترین کتاب‌های کودک و نوجوان ایرانی و خارجی و آگاهی از اهمیت و تأثیری که مطالعه این‌گونه کتاب‌ها در زندگی و سرنوشت کودک و نوجوان شما دارد، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

در این مقاله می‌خوانیم:

• تاثیر کتاب خوب برای ایجاد علاقه به مطالعه در کودک و نوجوان
• هفت نکته مهم در ایجاد علاقه به مطالعه در کودک و نوجوان
• سه هدف مهم انتخاب و مطالعه کتاب خوب برای کودک و نوجوان
• معرفی بهترین کتاب‌های کودک و نوجوان ایرانی
• معرفی بهترین کتاب‌های کودک و نوجوان خارجی

 

تاثیر کتاب خوب در ایجاد علاقه به مطالعه در کودک و نوجوان

از آنجایی که داستان‌ها نقش مهم و حیاتی در رشد و پیشرفت ذهنی و اخلاقی کودک و نوجوان دارند، پس برعهده والدین است که بهترین کتاب‌ها را در سنین پایین که هنوز کودک به تنهایی قادر به خواندن نیست برایش انتخاب کنند و آن را با صدای بلند برایش بخوانند.

با انتخاب کتاب مناسب برای کودک و نوجوان خود، می‌توانید یک شروع خوب برای کتابخوانی و یک اشتیاق مادام‌العمر برای ادامه دادن به مطالعه در او ایجاد کنید.

گاهی والدین دچار سردرگمی می‌شوند و نمی‌دانند چگونه یک کتاب خوب برای کودک و نوجوان خود در میان انواع مختلف عناوین داستانی و ژانرهای گیج کننده پیدا کنند. در انتخاب یک داستان یا کتاب خوب به این نکته دقت کنید که:

«به یاد ماندنی‌ترین کتاب‌های دوران کودکی، معمولاً کتاب‌هایی هستند که تصاویر زنده، داستان‌های هیجان‌انگیز و شخصیت‌های جالب دارند.»

در ادامه مهم‌ترین نکات را برای علاقه‌مند کردن کودک و نوجوان به مطالعه بررسی می‌کنیم:

هفت نکته‌ی مهم در ایجاد علاقه به مطالعه در کودک و نوجوان

1. ارتباط با کتاب‌های خوب آسان است. سعی کنید کتاب‌هایی را انتخاب کنید که به فرزندتان اجازه می‌دهد دنیاها و زندگی‌های مختلف را کشف کند، اگر بتواند خودش را جای شخصیت‌های داستان قراردهد.

برای مثال: اگرشخصیت داستان یک فرشته یا پری‌دریایی است یا یک هیولا و این شخصیت در طول داستان به‌دنبال امیدها و آرزوها و خواسته‌های خود است، از آنجایی که این خواسته در کودک یا نوجوان شما هم وجود دارد، او به‌راحتی جذب داستان می‌شود و بدین ترتیب علاقمند می‌شود تا داستان را تا انتها گوش کند یا بخواند و به نوعی با شخصیت داستان ارتباط برقرارنموده و هم‌ذات‌پنداری هم می‌کند.

2. اغلب بهترین کتاب‌ها چیزهای مهمی به ما یاد می‌دهند، بدون اینکه ما متوجه شویم. بنابراین بهتر است آن دسته از کتاب‌هایی را برای کودک و نوجوان خود انتخاب کنیم که پیام‌های اخلاقی مهمی را ارائه می‌دهند یا مهارت‌های ضروری مانند حروف الفبا، شمارش، رنگ‌ها یا فصل‌ها را آموزش می‌دهند.

برای مثال: کتاب‌های مصور آموزشی که در ادامه به معرفی آن می‌پردازیم.

3. با توجه به گفته‌ی لیبی گلیسون نویسنده کتاب‌‌های کودک و نوجوان «جهان تغییر کرده است، کودک و نوجوان شما هم تغییر کرده است.»، ممکن است آنچه که شما تحت عنوان آثار کلاسیک می‌پسندید و مربوط به دوران کودکی و نوجوانی شما بوده، دیگر مورد پسند فرزندتان نباشد. پس سخت نگیرید و سعی کنید کتاب‌های پرفروش را هم مورد بررسی قرار دهید.

برای مثال: می‌توانید به کتاب‌فروشی یا کتابخانه محل زندگی خود مراجعه کنید و از متصدی و فروشنده آن‌جا مشاوره بگیرید تا کتاب‌های خوب و به‌روز را به شما معرفی کند. البته با یک جستجوی ساده در گوگل هم می‌توانید اطلاعات لازم درباره‌ی جدیدترین کتاب‌ها را کسب کنید.

4. اگر کودک و نوجوان به تنهایی قادر به خواندن کتاب است از پیچیدگی یا دشواری کلمات کتاب واهمه نداشته باشید بلکه کمکش کنید و برایش آن کلمات دشوار را معنا کنید. اگر کودک شما قادر به خواندن کتاب نیست، خودتان با صدای رسا و بلند برایش بخوانید و به‌جای برخی از شخصیت‌های داستانی با لحن متفاوت و آهنگین حرف بزنید تا برایش جالب و خوشایند باشد.

برای مثال: هرشب قبل از خواب برای کودک و نوجوان خود کتاب بخوانید.

5. سعی کنید کتاب‌هایی را برای کودک و نوجوان خود انتخاب کنید که دارای تصاویر جذاب و خلاقانه هستند. این نکته به‌خصوص در کودکان باعث می‌شود قدرت تصویرسازی ذهن فرزندتان تقویت شود. در ضمن اگر کودک شما هنوز قادر به خواندن نیست با نشان دادن تصویر و پرسیدن سوال از او بر قدرت تفسیرگری، قصه‌پردازی و مهارت کلامی او می‌افزایید.

6. برای کودک و نوجوان خود کتاب‌های ترند (Trend) و خوش‌خوان و متناسب با گروه سنی‌اش را تهیه نمایید. کتاب‌هایی که پرفروش و برنده‌ی جوایز معتبر شده‌اند یا توسط افرادی سرشناس در حوزه ادبیات کودک و نوجوان مورد تایید قرار گرفته‌اند.

برای مثال: می‌توانید با معلم، مسئول کتابخانه یا سایر والدین صحبت کنید و از لیست کتاب‌های محبوب بین هم سن و سالان فرزند خود مطلع شوید. حتی می‌توانید به سایت‌های نقد کتاب هم در گوگل سری بزنید و نظرات کاربران را جویا شوید.

7. کتاب خوب کتابی است که کودک و نوجوان شما آن را دوست دارد و با علاقه به خواندن آن می‌پردازد. در صورتی که اجازه دهید فرزندتان کتاب مناسب سن و احوالش را خودش انتخاب کند، در واقع گامی مهم و تاثیرگذار در علاقه‌مندی او به کتاب و کتابخوانی برداشته‌‌اید.

ده فایده‌ی مهم کتاب خوب برای کودک و نوجوان

1. کتاب خوب، مغز را ورز می‌دهد و باعث می‌شود کودک و نوجوان بهتر و عمیق‌تر فکرکند.
2. کتاب خوب، نوعی سرگرمی است و کودک و نوجوان را با دنیای متفاوتی از واقعیت آشنا می‌کند و برای ساعتی او را در فضایی دیگر قرار می‌دهد.
3. کتاب خوب، تمرکز و توانایی بهتر اندیشیدن را در کودک و نوجوان بهبود می‌بخشد.
4. کتاب خوب، سطح دانش و سواد کلامی کودک و نوجوان ما را ارتقا می‌دهد و دامنه واژگان‌ او را زیاد می‌کند.
5. کتاب خوب، کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد. اگر کودک و نوجوان شما عادت کند که هر شب قبل از خواب کتاب بخواند راحت و آرام‌تر می‌خوابد.
6. کتاب خوب، سطح آگاهی و دانش عمومی کودک و نوجوان را افزایش می‌دهد. مانند کتاب‌های علمی، تخیلی و مهارت آموزی.
7. کتاب خوب، باعث ایجاد انگیزه‌ی بیشتر برای مطالعه و مداومت در خواندن کتاب می‌شود.
8. کتاب خوب، شادی‌آفرین است و باعث کاهش استرس می‌شود.
9. کتاب خوب، توانایی‌های نوشتاری کودک و نوجوان را تقویت می‌کند.
10. کتاب خوب، قدرت تخیل، تحلیل و خلاقیت کودک و نوجوان را افزایش می‌دهد.

پیشنهاد مطالعه:

داستان‌نویسی برای کودکان | سیزده قدم تا نگارش کتاب کودک

سه هدف مهم انتخاب و خواندن کتاب خوب برای کودک و نوجوان

• خواندن در سنین پایین نه تنها به کودکان کمک می‌کند تا کلمات جدید و راه‌های جدیدی برای بیان خود بیاموزند، بلکه شیوه‌ درست استفاده از دستور زبان را نیز در آن‌ها بهبود می‌بخشد.

• مطالعه به کودکان اجازه می‌دهد تا بتوانند احساسات مختلف را بهتر درک کنند. در سنین نوجوانی با مطالعه کتاب‌هایی مانند تاریخ و فلسفه، ارزش‌ها و علم را می‌آموزد و عادت به مطالعه، آگاهی او را افزایش می‌دهد و به هوش او کمک می‌کند.

• برای بسیاری از بزرگسالان، خواندن کتاب یک تمرین کاهش استرس است. فرار به دنیای متفاوتی که می‌توانند از آن لذت ببرند. در کودکان و نوجوانان این جهان‌های دیگر کمک می‌کنند قوه‌ی خلاقیت و خودشناسی تقویت شود و مهارت‌های نرم را به او یاد می‌دهد.

در ادامه، به معرفی بهترین و پرفروش‌ترین کتاب‌های کودک و نوجوان می‌پردازیم.

معرفی بهترین کتاب‌های کودک و نوجوان ایرانی

در این قسمت به معرفی بهترین و پرفروش‌ترین کتاب‌های کودک و نوجوان در دو بخش ایرانی و خارجی در ژانرهای مختلف می‌پردازیم.

این ژانرها شامل: کلاسیک، تخیلی، طنز، فلسفی، تاریخی و جنایی است که کودک ونوجوان برحسب علاقمندی خود می‌تواند این سری کتاب‌هایی را که معرفی می‌شوند مورد مطالعه خود قراردهد.

متاسفانه در ادبیات فارسی، کتاب‌های زیادی که مختص به نوجوانان نوشته شده باشد، نداریم. به همین منظور نوجوانان اکثرا برای خواندن کتاب‌های مناسب سن خودشان به سراغ رمان‌های خارجی می‌روند اما ما سعی داریم در ادامه این مقاله، به معرفی کتاب‌هایی بپردازیم که توانسته‌اند محبوبیت زیادی میان نوجوانان پیدا کنند و آن‌ها را به خود جذب نمایند.

قصه‌های مجید

یکی از پرفروش‌ترین و بهترین کتاب‌های کودک و نوجوان، مجموعه‌ای پنج جلدی از «هوشنگ مرادی کرمانی» است که با پخش سریالی به همین نام به شهرت خوبی رسید.

مجید پسربچه‌ای حراف و در عین حال شیرین‌سخن است که به‌خاطر از دست دادن پدر و مادرش با بی‌بی‌ (مادربزرگش) زندگی می‌کند. آن‌ها زندگی ساده‌ای دارند و از وضع مالی خوبی برخوردار نیستند.

سراسر داستان قصه‌های مجید، همراه با طنز دلنشینی پیش می‌رود که به در عین جذابیت، نکات ریز و درشت تربیتی را درون خود نهفته دارد. مجید نوجوانی است اهل مطالعه که به سینما و بازیگری علاقه دارد و در عین حال آرزویش نویسنده شدن است. هر قصه‌ی این مجموعه در حقیقت به شرایط زندگی و سنت‌ها و آداب و رسوم مردم ایران اشاره می‌کند. داستان‌های مجید و مادربزرگ دوست داشتنی‌اش جزو خاطرات فراموش‌نشدنی دهه‌ی ۶۰ و ۷۰ هستند.

نخستین چاپ این اثر در سال 1353 صورت گرفت و بعدها بر اساس آن مجموعه‌ای تلوزیونی به کارگردانی «کیومرث پوراحمد» نیز ساخته شد. مجموعه‌ای که به دل کودکان و بزرگسالان خوش نشست و اکنون به بخشی از نوستالژی بینندگانش تبدیل شده است.

قصه‌های مجید نثری شیوا، صمیمی و پر از ضرب‌المثل دارد. نثری طناز و شیرین که از ویژگی‌های همیشگی نثر هوشنگ مرادی کرمانی بوده است.

نویسنده درباره‌ی این اثر خود گفته است:

«قصه‌های مجید بر مبنای واقعیت‌های زندگی خود من نگاشته شده است.»

قسمتی از کتاب قصه‌های مجید:

«گفتم: عقیده‌تون در مورد بندناف بچه چیه؟ کمی اوقاتش تلخ شد اما خونسردیش را از دست نداد و گفت: منومسخره می‌کنی؟ گفتم: این حرف‌ها چیه؟… من غلط بکنم شما را با این دم و دستگاه مسخره کنم. منظوری نداشتم. این قضیه ناف بچه و انداختنش جای خوب، عقیده‌ی قدیمی هست، شما چه نظری دارین؟ گفت: ناف بچه رو معمولا میندازن دم سوراخ موش که باهوش بشه. باهوش که شد کارش می‌گیره. حالا موضوع ناف چه ربطی به کار من داره؟ گفتم: بالاخره یکی از راه‌های ترقی آدمی‌زاده. خود شما هیچ‌وقت تحقیق نفرمودین که بند ناف‌تون رو کجا انداختن؟»

ماهی سیاه کوچولو

ماهی سیاه کوچولو اثر «صمد بهرنگی» را می‌توان یکی ازتاثیرگذارترین کتاب‌های انگیزشی ایران تلقی کرد. البته این کتاب جایگاه ویژه‌‌ای هم در بین بهترین رمان‌های فارسی دارد. ماهی سیاه کوچولو کتاب کم‌حجمی درباره‌ی ماهی‌‌ کوچکی است که همراه با خانواده و دیگر ماهی‌ها، در جویباری زندگی می‌کنند.

اما این ماهی سیاه کوچولو در ذهنش رویای دیدن دریا و اقیانوس را می‌پروراند. او روزی تصمیم می‌گیرد به دنبال رویایش پا به مسیری ناشناخته و سخت بگذارد.

صمد بهرنگی با نثری ساده و جذاب از تصمیم‌های مهم و سرنوشت‌ساز زندگی صحبت می‌کند. خواندن این کتاب برای نوجوانان می‌تواند بسیار ثمربخش و تاثیرگذار باشد و توانایی آن‌ها را برای مواجهه با چالش‌های زندگی در آینده تقویت کند.

قسمتی از کتاب ماهی سیاه کوچولو:

چند روزی بود که ماهی کوچولو تو فکر بود و خیلی کم حرف می‌زد. با تنبلی و بی‌میلی از این‌طرف به آن‌طرف می‌رفت و برمی‌گشت و بیشتر وقت‌ها هم از مادرش عقب می‌افتاد. مادر خیال می‌کرد بچه‌اش کسالتی دارد که به‌زودی برطرف خواهد شد، اما نگو که درد ماهیِ سیاه از چیز دیگری است!

یک روز صبح زود، آفتاب‌نزده، ماهی کوچولو مادرش را بیدار کرد و گفت: «مادر، می‌خواهم با تو چند کلمه‌ای حرف بزنم».

مادر خواب‌آلود گفت: «بچه جون، حالا هم وقت گیر آوردی! حرفت را بگذار برای بعد، بهتر نیست برویم گردش؟»

ماهی کوچولو گفت: «نه مادر، من دیگر نمی‌توانم گردش کنم. باید از اینجا بروم.»

مادرش گفت: «حتما باید بروی؟»

ماهی کوچولو گفت: «آره مادر باید بروم.»

مادرش گفت: «آخر، صبح به این زودی کجا می‌خواهی بروی؟»

ماهی سیاه کوچولو گفت: «می خواهم بروم ببینم آخر جویبار کجاست. می‌دانی مادر، من ماه‌هاست تو این فکرم که آخر جویبار کجاست و هنوز که هنوز است، نتوانسته‌ام چیزی سردربیاورم. از دیشب تا حالا چشم به‌هم نگذاشته‌ام و همه‌اش فکر کرده‌ام. آخرش هم تصمیم گرفتم خودم بروم آخر جویبار را پیدا کنم. دلم می‌خواهد بدانم جاهای دیگر چه خبرهایی هست.»

قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب

این مجموعه هفت‌جلدی توسط «مهدی آذریزدی» نگاشته شده است. هر جلد دارای چندین قصه است که شامل:

جلد اول: قصه‌های کلیله و دمنه

جلد دوم: قصه‌های مرزبان‌نامه

جلد سوم: قصه‌های سندبادنامه و قابوسنامه

جلد چهارم: قصه‌های مثنوی

جلد پنجم: قصه‌های قرآن

جلد ششم: قصه‌های شیخ عطار

جلد هفتم: قصه‌های گلستان و ملستان

آشنایی نوجوانان با حکایت‌ها و داستان‌های کهن این مزیت را دارد تا بیشتر بتوانند از مضامین اخلاقی و پندآموز که خود رازگشای زندگی کنونی آن‌ها است، بهره‌مند شوند.

نقل به مضمون از مهدی آذریزدی:

«من سعی کرده‌ام آن‌ها را با انشای ساده‌تر بنویسم تا همه بچه‌ها بتوانند خودشان بخوانند و در حالی که تفریح می‌کنند، نتیجه‌های خوب قصه‌ها را به‌خاطر بسپارند.»

این کتاب ما را به یاد گفته‌ی شل سیلورستاین می‌اندازد:

«امیدوارم که مردم در هر سنی چیزی را در کتاب‌هایم بیابند تا با آن احساس نزدیکی کنند. کتاب را بردارند و حسی شخصی از کشف و شهود را تجربه کنند. این عالی است. البته برای خودشان نه برای من.»

کتاب دو جلدی مثنوی مولوی

کتاب مثنوی مولوی در دو جلد به کوشش «احمد نفیسی» به زبانی ساده برای نوجوانان نگاشته شده است و انتشارات تهران آن را به چاپ رسانده است.

نقل از احمد نفیسی:

«نیت من این است که دری ولو تنگ و راهی اگرچه باریک به‌سوی این بوستان بی‌کرانه ادب و عرفان ایرانی به جوانان پارسی‌نژاد بگشایم. بلکه روشنگر راه سفر آنان به بهشت مثنوی باشد و ذوق پوینده آن‌ها را شایسته برخورداری از لذت دانایی بسازد.»

کتاب اسطوره‌ای و حماسی آرش کمانگیر

در قلمرو شعر معاصر، هرگاه سخنی از حماسه به میان می‌آید، بی‌درنگ به یاد «آرش کمانگیر» سروده‌ای از شاعر توانمند و برجسته ایرانی «سیاوش کسرایی» می‌افتیم.

خواندن این کتاب برای نوجوانان خالی از لطف نیست و آن‌ها را با شجاعت و دلیری قهرمانی به نام «آرش» آشنا می‌کند.

مجموعه بیست و چهار جلدی «حواستو جمع کن» اثر فهیمه سیدناصری

تهیه این سری از کتاب‌ها برای کودکان باعث افزایش هوش اجتماعی و تقویت مهارت‌های جمعی می‌شود و برای دوران پیش‌ از دبستان و آماده‌سازی آنها برای برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی بسیار مفید خواهدبود.

مجموعه شش جلدی «قصه‌های حسنی»

نوشته محمدرضا شمس، محمدرضا يوسفی و مژگان شيخی که توسط نشر قدیانی (کتاب‌های بنفشه) به چاپ رسیده است.

کودک و نوجوان با خواندن این کتاب‌ها، مفاهیمی مثل «اهمیت قائل شدن برای به اشتراک گذاشتن چیزی با دیگری»، «گذر زمان» و «دلسوزی برای دیگران» را  بهتر فرامی‌گیرند.

قصه‌های حسنی به کودکان می‌آموزد برای مواجهه با سختی‌های زندگی آماده شوند و مسئولیت‌پذیر باشند. از آنجایی که ممکن است در زندگی مشکلاتی به‌وجود آید، خواندن این کتاب‌ها به بچه‌ها می‌آموزد تا در مقابل آسیب‌های زندگی و چیزهایی مثل مشکلات خانوادگی، طلاق، یا مواجهه با فقر و گرسنگی مقاو‌م‌تر باشند.

کتاب شش جلدی مرجع کودک و نوجوان

اصل این کتاب به زبان انگلیسی است که «علی بشردانش» آن را به‌خوبی ترجمه و گردآوری نموده است و نشر قدیانی آن‌ را به انتشار رسانده است.

عناوین آنها عبارتند از:

جلد اول: نخستین دایره‌المعارف من

جلد دوم: نخستین فرهنگ‌نامه من

جلد سوم: نخستین اطلس جغرافی من

جلد چهارم: نخستین اطلس پرچم من

جلد پنجم: نخستین اطلس جانوران

جلد ششم: نخستین اطلس بدن من

این مجموعه اطلاعات جامع و کاملی در اختیار کودک و نوجوان قرار می‌دهد که شامل تصاویر رنگی و زیبا با طیف وسیعی از واژه‌ها و کلمات است که به تقویت مهارت زبان‌آموزی و افزایش سطح عملی کودک‌ و نوجوان می‌پردازد.

معرفی بهترین کتاب‌های کودک ‌و نوجوان خارجی

بهترین کتاب‌هایی که نوجوانان لازم است آن‌ها را قبل از سن بزرگسالی مطالعه کنند به شرح زیر است. این کتاب‌ها در ژانرهای مختلفی است که به آن‌ها می‌پردازیم.

مجموعه سی و شش جلدی شرلوک هلمز

مشهورترین داستان‌های کارآگاهی جهان، مجموعه مصور «معماهای پلیسی نوجوان شرلوک هلمز» مشهورترین کارآگاه در ادبیات داستانی انگلستان است.

خالق آن «آرتور کانن دوبل» یک چشم پزشک بود. ماجراهای شرلوک هلمز سهم مهمی در مجموعه کتاب‌های ادبیات کلاسیک جهان دارد.

دوبل، شخصیت هلمز را از شخصیت یک جراح اهل «ادینبورو» به نام «جوزف بل» الهام گرفت. بل می‌توانست با دیدن ظاهر مردم از شخصیت درونی آن‌ها آگاه شود.

شرلوک هلمز، با دید تیز و شم کارآگاهی قوی خود، زودتر از دیگران به قلب معماهای جنایی می‌رسد و «دکتر واتسون» پزشک بازنشسته‌ی ارتش، بهترین یار و یاور هلمز در این ماجراها است.

این دو همراه هم و با حل معماهای پیچیده و مبهم جنایی و تسلیم جنایت‌کاران به دست عدالت، به نسل‌های مختلف خوانندگان این داستان‌ها لذت می‌بخشند.

مترجم این اثر «سید حبیب‌الله لزگی» است و موسسه نشروتحقیقات ذکر (کتاب‌های قاصدک) واحد کودک‌‌ و نوجوان آن را منتشر کرده است.

داستان‌های انگلیسی قرن هیجده:

سفرهای گالیور (Gulliver’s travels)

لموئل گالیور یک سفر دریایی را از بریستول آغاز کرد. اما خیلی زود دچار حوادث غیر قابل انتظاری در سرزمین حیرت‌انگیز لی‌لی‌پوت شد. جایی که قد مردم‌اش بیشتر از پانزده سانتی‌متر نبود. سفر دریایی بعدی‌اش او را به سرزمین آدم‌های غول‌پیکر برد. آنجا نیز حوادث شگفت‌آوری در انتظارش بود.

نویسنده این اثر «جاناتان سوئیفت» و مترجم آن مهسا طاهریان است که انتشارات پینه‌دوز آن را منتشر کرده.

جزیره گنج (Treasure Island)

هنگامی که جیم هاوکینز به عنوان خدمه با کشتی هیسپانیولا راهی سفر شد، به دنبال یافتن گنجی مدفون‌شده در جزیره بود. اما او نمی‌دانست که چه چیزهای دیگری در انتظار اوست. حوادث ترسناکی در جزیره‌ی گنج و مبارزه‌ای مرگبار با لانگ جان سیلور و گروه دزدان دریایی‌اش.

نویسنده این اثر «رابرت لوئیس استیونسون» و مترجم آن مهسا طاهریان که انتشارات پینه‌دوز آن را منتشر کرده.

شازده کوچولو (Le petit prince)

محبوب‌ترین کتاب برگزیده مردم در قرن بیستم، کتابی است که تمام ما با آن خاطره داریم.

شازده کوچولو یا مسافرکوچولو، نخستین‌بار در سال 1943 در نیویورک منتشر شد و با ترجمه به بیش از 300 زبان دنیا، به عنوان یکی از محبوب‌ترین کتاب‌های تاریخ شناخته شد.

شازده‌ کوچولو یکی از معروف‌ترین کتاب‌های روانشناسی دنیا محسوب می‌شود که با داستان جذاب خودش به ما درس‌های بسیاری می‌دهد.

شازده کوچولو راجع به پسرکی است که در سیاره‌ای دیگر به همراه گل سرخش و دو آتشفشان خاموش زندگی می‌کند. اما روزی تصمیم می‌گیرد سیاره‌ی خودش را رها کند و به سیارات دیگر برود.

شازده کوچولو در هر سیاره‌ای با شخصی برخورد می‌کند که شخصیت متفاوتی دارد. او در سیاره‌ی هفتم که زمین است خلبانی را می‌بیند و داستان سفرش را برای او تعریف می‌کند.

راوی داستان همین خلبان است که به علت سقوط هواپیمایش در کویر با شازده کوچولو آشنا می‌شود.

در این داستان «اگزوپری» با ارائه‌ی تصویری کودکانه، به بیان و شرح فلسفه خود از دوست‌داشتن، عشق و هستی می‌پردازد. اگزوپری با خلق پسرکی کوچک از اخترک ب 612، در مقام پرسشگر، به بسیاری از سوالات کودکان‌ و نوجوانان پاسخ می‌دهد.

مترجم این اثر «احمد شاملو» است و انتشارات نگاه آن را به چاپ رسانده است. البته این کتاب ترجمه‌های دیگری هم دارد که بهتر است همین ترجمه خوانده شود.

مجموعه  کتاب‌های هری پاتر (Harry Potter)

مجموعه‌‌ داستانی فانتزی که توسط «جی کی رولینگ» نویسنده بریتانیایی خلق‌شده‌ است و به بیش از 70 زبان دنیا ترجه شده.

این مجموعه به شرح ماجراهای یک جادوگر نوجوان به نام هری پاتر به همراه بهترین دوستانش، رون‌ ویزلی و هرمیون گرنجر، در مدرسه‌ علوم و فنون جادوگری هاگوارتز می‌پردازد.

بخش اصلی داستان پیرامون تلاش هری برای غلبه بر جادوگر سیاه، لرد ولدمورت است که هدفش سرکوب کردن افراد غیر جادوگر، تحت فرمان درآوردن دنیای جادوگران و نابود کردن همه کسانی است که در مقابل او ایستاده‌اند.

در ادامه اسامی کتاب‌های هری پاتر را به ترتیب مشاهده کنید:

• جلد اول: هری پاتر و سنگ جادو
• جلد دوم: هری پاتر و حفره اسرارآمیز
• جلد سوم: هری پاتر و زندانی آزکابان
• جلد چهارم و پنجم: هری پاتر و جام آتش
• جلد ششم و هفتم و هشتم: هری پاتر و محفل ققنوس
• جلد نهم و دهم: هری پاتر و شاهزاده دو رگه
• جلد یازدهم و دوازدهم: هری پاتر و یادگاران مرگ
• جلد سیزدهم: هری پاتر و فرزند نفرین‌شده

اولین جلد از مجموعه کتاب‌های هری پاتر در سال ۱۹۹۷ با عنوان هری پاتر و سنگ جادو منتشر شد. کتاب محبوبیت بسیار زیاد، تحسین فراوان و موفقیت تجاری بسیاری را در جهان کسب کرد. تا ژوئن ۲۰۱۱، تعداد حدود ۴۵۰ میلیون نسخه از آن به فروش رفت.

فیلم‌هایی نیز با اقتباس از رمان‌های هری پاتر ساخته شد که در صنعت فیلم نیز رکورد خوبی را در فروش کسب کرد.

کتاب‌های هری پاتر به صورت قانونی و با کسب مجوز رسمی از انتشارات بلومزبری، ناشر اصلی آن در ایران منتشر می‌شود و مترجم این اثر خانم ویدا اسلامیه هستند.

کتاب سه جلدی ارباب حلقه‌ها

ارباب‌حلقه‌ها را می‌توان تحولی در دنیای ادبیات فانتزی دانست. «جی آر آر تالکین» نویسنده‌ی مجموعه‌ی سه جلدی ارباب حلقه‌ها به نام‌های یاران حلقه، دو برج و بازگشت پادشاه است.

داستان ارباب حلقه‌ها راجع به فردی از نژاد هابیت به نام فرودو بگینز است که برای نابود کردن حلقه‌ای شیطانی متعلق به ارباب تاریکی‌ها سائرون، سفری را آغاز می‌کند.

این حلقه که قدرت‌های شیطانی بسیاری دارد اگر دوباره به دست سائرون برسد تمام دنیای میانی را نابود می‌کند. به همین علت فرودو تصمیم می‌گیرد آن را از بین ببرد.

دنیای سوفی

چگونه جهان به وجود آمد؟

این دقیقاً سوالی است که دختر داستان با آن روبه‌رو می‌شود. دنیای سوفی اثر «یوستین گاردر» نویسنده‌ای نروژی است.

کتاب درباره‌ی دختری ۱۵ ساله به نام سوفی است که روزی نامه‌ای دریافت می‌کند که متعلق به شخص دیگری‌ست ولی به آدرس او ارسال شده است. اما محتویات نامه زندگی سوفی را عوض می‌کند.

در نامه سوال‌های کلیدی درباره‌ی چگونگی به وجود آمدن جهان و زندگی پس از مرگ وجود دارد که ذهن سوفی را حسابی به خود مشغول می‌کند. بعدها سوفی با فرستنده‌ی نامه‌ها ملاقات می‌کند و با هم راجع به فلسفه صحبت می‌کنند.

زیبایی این کتاب در این است که یوستین مفاهیم سخت و خسته‌کننده‌ی فلسفه را چنان با مهارت و روان در قالب داستان بیان کرده که خواننده از آن لذت می‌برد.

دنیای سوفی یکی از بهترین کتاب‌های فلسفی برای کودکان و نوجوانان است که خواندن آن می‌تواند شما و فرزندانتان را به زبان ساده با دنیای فلسفه آشنا سازد.

برشی از کتاب سوفی:

«مهم‌ترین چیز در زندگی چیست؟ اگر این سوال را از کسی بپرسیم که سخت گرسنه است، خواهد گفت: غذا. اگر از کسی بپرسیم که از سرما دارد می‌میرد، خواهد گفت: گرما. و اگر از آدمی تک و تنها همین سوال را بکنیم، لابد خواهد گفت: مصاحبت آدم‌ها.

ولی هنگامی که این نیازهای اولیه برآورده شد، آیا چیزی می‌ماند که انسان بدان نیازمند باشد؟

فیلسوفان می‌گویند: بلی.

به عقیده‌ی آن‌ها آدم نمی‌تواند فقط در بند شکم باشد. البته همه خورد و خوراک لازم دارند. البته که همه محتاج محبت و مواظبت‌اند ولی از این‌ها که بگذریم، یک چیز دیگر هم هست که همه لازم دارند و آن این است که بدانیم ما کیستیم و در اینجا چه می‌کنیم.»

مجموعه شش جلدی «قصه‌هایی برای یک تا شش ساله‌ها»

این مجموعه نوشته «جان استیمسون» و ترجمه «فاطمه زرگری» است که موسسه نشر و تحقیقات ذکر (کتاب‌های قاصدک) آن را منتشر کرده است.

کتاب‌ها نه تنها فرصتی عالی برای صحبت کردن، گفتن داستان و ارتباط با کودک فراهم می‌کنند، بلکه دنیای جدیدی را برای کودک و نوجوان خلق می‌کنند، بچه‌ها را وادار به تفکر خارج از چارچوب می‌کنند و قدرت تخیل‌شان را تقویت می‌کنند.

لازم به ذکر است، آنچه که گفته‌شده، گوشه‌ی کوچکی از عناوین بهترین و پرفروش‌ترین کتاب‌های کودک‌‌ و نوجوان درایران و خارج ایران است و آوردن نام همه آن‌ها در این مقاله نمی‌گنجد.

سخن پایانی

با توجه به معرفی بهترین کتاب‌های کودک‌ و نوجوان ایرانی و خارجی و بیان اهمیت و تأثیر انتخاب و مطالعه کتاب خوب برای فرزندان عزیزمان، من‌باب یادآوری تاکید می‌کنیم:

خواندن بهترین کتاب‌ها به کودک‌ و نوجوان اجازه می‌دهد از زاویه‌های دیگری دنیا را ببینند. مطالعه کتاب‌های خوب برای آموزش، رشد اجتماعی و شناختی کودک، رفاه و سلامت روانی او لازم است.

با مطالعه بهترین کتاب‌ها، کودک‌ و نوجوان در زندگی شخصیت‌های داستانی غوطه‌ور می‌شود و با فرهنگی کاملاً متفاوت از فرهنگ خود آشنا می‌شوند.

آنها همچنین می‌توانند کلمات و عبارات جدیدی را بیاموزند، طیف وسیعی از احساسات را تجربه کنند و مهارت‌ها و دانش بیشتری به‌دست آورند.

پس، سعی کنیم عادت به کتاب خواندن را در بین فرزندان‌مان به یک سبک زندگی و برنامه روزانه تبدیل کنیم و کودک و نوجوان خود را برای ایجاد این عادت مثبت تشویق و همراهی کنیم.

منابع داخلی استفاده شده:

• وب‌سایت هوش برتر
• وب‌سایت daybook.com

منابع خارجی استفاده شده:

https://www.scholastic.com

 https://readingeggs.com

نویسنده: فریبا نبی‌زاده