داستان خاندن را تشبیه می‌کنیم به سفر کردن. هم‌چنین کسب یک مهارت جدید را تشبیه می‌کنیم به سفر کردن. در ذهن ما آدم‌ها، انگار تجربه‌ی هر چیز جدید و تازه گره خورده به سفر. اما به راستی؛ سفر چیست؟ چرا سفر می‌کنیم؟ و چرا سفرنامه‌نویسی؟
سفر، فرصتی برای تجربه‌سازی و مشاهده‌گری
چه یک کوچه، چه یک شهر، چه چند کشور. سفر در هر حال فاصله گرفتن است. از عادت به تازگی.
و سفر همه‌جوره فرصت مشاهده است. نه فقط فرصت مشاهده‌ی یک اقلیم جدید و آدم‌هایش، چه‌بسا دیدن خودمان در آن‌جا.
تجربه‌سازی، فرصتی برای نوشتن و اندیشیدن
«در این وضعیت تازه چه می‌بینم و چه احساس می‌کنم؟»
«در این جغرافیا به چه چیزهایی نزدیکم و از چه چیزهایی دورم؟»
«تفاوت‌ها چیست و شباهت‌ها چیست؟»
سفر مجالی می‌شود برای نوشتن و مکاشفه؛ اگر حواس پنجگانه خود را به کار بگیریم و دست‌به‌قلم و پرسشگر باشیم.
هنگامی که زبان خانه‌ی انسان است
مارتین هایدگر می‌گوید زبان خانه‌ی انسان است.
حالا اگر همان لحظه‌یی که در خانه‌ی جفرافیایی خودمان نیستیم و در جغرافیایی دیگر هستیم را یک «داستان» تصور کنیم؛ این داستان زمان و مکان دارد، صحنه دارد، شخصیت دارد، و مهم‌تر از همه زبان دارد.
در این داستان افزون بر ما که راوی هستیم، شخصیت‌هایی حضور دارند با زبانی یا گویشی متفاوت از زبانی که ما در آن خانه داریم.
حتا اگر با این زبان به‌کل بیگانه باشیم و معنی حرف‌ها را متوجه نشویم، می‌توانیم آوای کلمه‌ها و بافت جمله‌ها را احساس کنیم. نرم است؟ تیز است؟ گرد است؟ چابک است؟ خسته و کشیده است؟ چه اندامی دارد؟ چه چیزی را برای‌مان تداعی می‌کند و چه احساسی را در ما برمی‌انگیزد؟ این زبان که با آن بیگانه‌ایم.
تمرینی برای سفرنامه‌نویسی | چگونه سفرنامه بنویسیم؟
بیایید کار را با تمرین قطعه‌نویسی بیاغازیم.
قطعه‌نویسی قالبی برای ثبت رخدادهای روزانه است و از تمرین‌های دوره‌ی نویسندگی خلاق. می‌توانیم از آن برای شروع تمرین سفرنامه‌نویسی بهره بجوییم.
یک قطعه معمولن کوتاه‌ست و چنین فرمی دارد: ١. رخداد ٢. برداشت
یعنی یک رخداد یا ماجرا را شرح داده می‌شود و از دل آن نکته‌یی برداشت می‌شود.
در این صورت برای تمرین سفرنامه‌نویسی می‌توان هر بار بخشی از یک سفر را انتخاب کرد و از آن یک قطعه نوشت. در واقع هر سفر می‌تواند یک قطعه یا یک مجموعه قطعه باشد که حاصل مشاهده‌گری و اندیشه است.
پیوند پژوهش و سفر و سفرنامه‌نویسی
معمولن می‌رویم که آب‌وهوایی عوض کنیم؛ ولی چه می‌شود اگر برویم که یک موضوع مشخص را در جغرافیایی مشخص بررسی کنیم و مانند یک پژوهشگر عمل کنیم؟ این برخورد سودمندتر و تجربه‌سازتر نیست؟
برای مطالعه‌ی بیشتر:
چگونه سفرنامه بنویسیم؟
سفرنامه چیست و چگونه سفرنامه بنویسیم؟
تجربه‌سازی برای ایده‌یابی
نویسنده: الهه نصیری
برای تماشای ویدیوی زیر این مقاله شیلترفکن خودتان را فعال کنید (یا روی این لینک کلیک کنید و وارد یوتیوب مدرسه نویسندگی بشوید):